Humanitair transport

Definitie ‘’humanitair transport’’

Volgens de Europese Unie omvat humanitair transport het transport van goederen, materieel, personeel en andere diensten die noodzakelijk zijn voor humanitaire hulp die rechtstreeks wordt verleend naar aanleiding van een noodsituatie. Het betreft dus niet algemene humanitaire hulp of liefdadigheid.

Dit gebeurt bijvoorbeeld na een natuurramp, maar ook bij epidemieën en conflicten.
Omdat het belangrijk is dat hulp snel en efficiënt geboden kan worden, gelden er voor humanitair transport verschillende uitzonderingen en vrijstellingen.

Deze gelden alleen zolang de noodsituatie duurt en worden weer ingetrokken zodra de situatie onder controle is.

Rij- en rusttijden

In de Europese verordening (EG) 561/2006 staan in artikel 3 uitzonderingen die van toepassing zijn in alle EU lidstaten:

Art. 3 (d) voertuigen, met inbegrip van voertuigen gebruikt bij niet-commerciële vervoersoperaties met betrekking tot humanitaire hulp, die gebruikt worden in noodsituaties of voor reddingsoperaties’

In TRACE1, het rapport van handhavers met uitleg van de Europese verordening (EG) 561/2006 staat:

‘d) Deze hulp moet rechtstreeks worden verleend naar aanleiding van een noodsituatie of reddingsoperatie. Alleen het leveren van humanitaire hulp of liefdadigheid is geen grond voor vrijstelling. Controleer dit aan de hand van ladingdocumenten en door navraag bij de bestuurder.

Onder een noodsituatie moet een situatie worden verstaan waarin sprake is van

• gevaar voor het leven of de gezondheid van mens of dier,
• ernstige ontwrichting van vitale openbare diensten, telecommunicatie- en postdiensten, het gebruik van wegen, spoorwegen, havens of luchthavens of ernstige schade aan gebouwen.

De uitzondering geldt uitsluitend zolang de noodsituatie voortduurt. Wanneer deze onder controle is, geldt de uitzondering niet langer. Ernstige ontwrichting van de vervoersinfrastructuur door aanhoudende en zware sneeuwval kan tot een dergelijke noodsituatie leiden.’

 Sinds 20-8-2020 is in de Europese verordening (EG) 561/2006 ook een definitie opgenomen van ‘niet commercieel vervoer’’:

Art 4 (r) „niet-commercieel vervoer”: elk ander vervoer over de weg dan vervoer voor rekening van derden of voor eigen rekening, waarvoor geen directe of indirecte vergoeding wordt ontvangen en dat geen directe of indirecte inkomsten genereert voor de bestuurder van het voertuig of voor anderen en geen verband houdt met een beroeps of handelsactiviteit.’

Om het bovenstaande samen te vatten, betekent het dat volgens artikel 3d van Verordening 561/2006 voertuigen die worden gebruikt voor niet-commercieel transport voor humanitaire hulp en gebruikt worden voor noodsituaties of reddingsoperaties, zijn vrijgesteld van de rij- en rusttijdregels en de tachograaf. Wel is dan de arbeidstijdenwet arbeidstijdenbesluit nog van toepassing, en wordt aangeraden dat de chauffeur zijn uren bijhoudt.

Documenten

Er zijn geen specifieke documenten nodig voor wat betreft humanitaire transporten. Het advies is wel een CMR op te stellen of een globale inventarislijst op te maken van de goederen die in het voertuig zijn geladen en daarbij het humanitaire karakter te benadrukken.
Het helpt als daar een humanitaire eindbestemming aan zit zoals bijvoorbeeld een ziekenhuis, of dat het vervoer wordt verricht in opdracht van een hulporganisatie als het Rode Kruis. In het verleden gebeurde het maar al te vaak dat onder het mom van humanitaire hulp dit soort giftzendingen in de betreffende landen werden verkocht.

Code 95

Op de website van de ILT (punt 5) staat dat je geen code 95 op het rijbewijs nodig hebt als er sprake is van humanitair transport. Een chauffeur kan in zulke gevallen een vormvrije verklaring meenemen waarop staat dat het om humanitair transport gaat.

Hervatten commerciële ritten

Wanneer vrachtwagens en chauffeurs die betrokken zijn bij humanitaire transporten hun commerciële activiteiten hervatten, moeten ze opnieuw de rij- en rusttijden volgen. Chauffeurs moeten bij controle-autoriteiten ook bewijs tonen van hun eerdere activiteiten op het gebied van humanitair transport.

Om dit te doen, moeten voertuigen die niet-commerciële humanitaire hulp vervoeren volgens de AETR-overeenkomst een speciaal “attestformulier” gebruiken om het feit te documenteren dat het voertuig en de bestuurder betrokken waren bij operaties buiten het toepassingsgebied, en om met terugwerkende kracht de buiten bereik vallende humanitaire activiteiten aan de tachograaf toe te voegen.

Het AETR-attestformulier is uitdrukkelijk bedoeld om periodes te rechtvaardigen die zijn vrijgesteld van de bepalingen van de AETR-overeenkomst, zoals bepaald in punt 1 van aanhangsel 3 van de AETR: “Het activiteitenattest (verklaring van activiteiten) moet worden gebruikt wanneer een bestuurder met ziekteverlof of jaarlijkse vakantie is geweest of wanneer hij een voertuig heeft bestuurd dat is vrijgesteld van de werkingssfeer van de AETR zoals omschreven in artikel 2 (f)’’.

Een verklaring is pas geldig wanneer alle velden van dit formulier zowel door de vertegenwoordiger van de onderneming als door de bestuurder zijn ingevuld en ondertekend. Voor zelfstandige ondernemers geldt dat je het formulier een keer als onderneming en een keer als bestuurder ondertekend.

De tekst van het formulier mag niet worden gewijzigd. Alleen het ondertekende origineel is geldig. Het formulier mag worden afgedrukt op papier met het bedrijfslogo en de contactgegevens, maar de velden met de bedrijfsgegevens moeten ook worden ingevuld.

In het kader van de EU wetgeving bestaat er al een soortgelijk document, namelijk de ‘verklaring van activiteiten’’. Deze is op de laatste pagina terug te vinden in het “informal no3. Document’’. Het maakt niet uit welke van de twee attestdocumenten je gebruikt (EU of AETR).

Rijverboden

Duitsland
Humanitaire ritten zijn alleen vrijgesteld van de rijverboden als hier een specifieke ontheffing voor is aangevraagd. Op onze landeninformatie Duitsland vind je onder het kopje ‘’Feestdagen, rijverboden en ontheffingen’’ meer informatie over dit onderwerp met daarbij uitgelegd hoe je deze zelf kan aanvragen. Je kunt ook voor de betaalde dienstverlening van ETE kunnen kiezen voor het laten aanvragen van deze specifieke ontheffing.

Frankrijk
Er zijn geen vrijstellingen voor humanitaire ritten.
Humanitair vervoer naar Oekraïne en buurlanden van Oekraïne is was tot en met 3 mei 2023 vrijgesteld van de Franse rijverboden voor goederenvervoer van meer dan 7,5 ton.
Humanitair transport naar Turkije of buurlanden van Turkije is was tot en met 5 maart 2023 vrijgesteld van de Franse rijverboden voor goederenvervoer van meer dan 7,5 ton.

Oostenrijk
In heel Oostenrijk is transport met exclusief humanitaire goederen vrijgesteld van het weekend- en feestdagenrijverbod. Overige Oostenrijkse rijverboden kennen geen vrijstellingen voor humanitair transport.

Hongarije
Transporten van levende dieren, bederfelijke levensmiddelen, brandstof of humanitaire zendingen zijn vrijgesteld van het rijverbod.
Ook lege heen- en terugritten bij humanitair transport zijn vrijgesteld van het rijverbod zodat het geen belemmering of vertraging vormt voor de levering van donaties die zijn ingezameld voor vluchtelingen uit Oekraïne.

Tolvrijstellingen

België
Informatie over het aanvragen van tolvrijstellingen voor humanitaire ritten naar Oekraïne kan je op deze pagina terugvinden.
De vrijstelling moet voor aanvang van het transport worden aangevraagd.
Voor overige humanitaire ritten kent België geen tolvrijstellingen.

Duitsland
Voertuigen zijn op basis van humanitaire hulp vrijgesteld van de Maut-verplichting in Duitsland. Alhoewel op de website van Toll Collect staat dat voor humanitair transport geen registratie verplicht is, wordt het aanbevolen om deze registratie wel te doen. De camera’s in de automatische tolbruggen kunnen meestal niet onderscheiden of een transport humanitaire hulp of handelsgoederen vervoert. Een registratie helpt dan.

Indien het transport is vrijgesteld vanwege humanitair transport, vergeet dan niet de tolkast uit te schakelen bij het rijden op Duits grondgebied. De tol wordt namelijk automatisch betaald indien er met een actieve tolkast op Duits grondgebied wordt gereden. Mocht het zo zijn dat je humanitair transport hebt uitgevoerd en bent vergeten de tolkast uit te schakelen op Duits grondgebied, waardoor de tol betaald is, heb je de mogelijkheid om dit formulier in te vullen (hierbij een invulhulp) en te versturen naar service@toll-collect.de om zo de betaalde tol terug te vragen. Vergeet niet nadat het humanitaire transport er op zit de tolkast weer te activeren om onnodige boetes te voorkomen.

Zelfs als een voertuig duidelijk is gemarkeerd met een “Hilfstransport”-markering, moet nog steeds worden aangetoond dat de vervoerde goederen humanitaire hulp zijn (zie onder punt 5. van de factsheet – link hieronder). Zorg daarom ook voor een vrachtbrief of een inventarislijst. Er worden steekproeven uitgevoerd om te borgen dat het humanitaire hulp betreft.

Meer informatie is na te lezen in de factsheet toluitzonderingen voor transport met humanitaire hulpgoederen.

Frankrijk
Het Franse ministerie van Vervoer heeft nieuws gemeld over de vrijstelling van tol in Frankrijk voor humanitaire hulpkonvooien en van de te volgen procedures. Organiserende instanties dienen de Franse ASFA een e-mail (asfa@autoroutes.fr) te sturen met het verzoek om een pasje waarmee de Franse tol, die wordt geheven op de geplande route van konvooien naar het buitenland, kan worden betaald.

Er geldt een andere procedure als humanitair transport zich qua beweging binnen Frankrijk plaatsvind. Bijvoorbeeld als goederen naar een centraal punt op Frans grondgebied worden vervoerd voordat ze naar Oekraïne worden verscheept. In dat geval zal de ASFA de kwestie nadat ze per mail zijn benaderd per geval behandelen in samenwerking met de autowegconcessiehouders.

Mocht je de Franse taal niet beheersen, dan zou je gratis online vertaler DeepL kunnen gebruiken.

Hongarije
In Hongarije kan een tolvrijstelling voor vrachtwagens van meer dan 3,5 t rechtstreeks worden aangevraagd bij de bevoegde Hongaarse autoriteit. Het verzoek met omschrijving van het transport stuur je per mail e-mail naar kozlekedesi.foosztaly@bm.gov.hu

Als CC ook meesturen naar: hucivpro@katved.gov.hu (Departement voor Internationale Betrekkingen van MoI NDGDM)

Oostenrijk
In Oostenrijk kan alleen een tolvrijstelling gegeven worden aan erkende NGO’s zoals het Rode Kruis. Voor toekomstige transporten moet voor aanvang van de reis een bevestiging van de tolvrijstelling worden verkregen; voor reeds gemaakte reizen kan restitutie worden aangevraagd. Volg op de ASFINAG website de instructies om bij humanitair transport vrijgesteld te worden van de tolbetaling.

Polen
Het Poolse ministerie heeft besloten voertuigen en konvooien met humanitaire hulp vrij te stellen van het e-TOLL-systeem. Elke instelling of organisatie die van plan is met een humanitair voertuig of konvooi op het grondgebied van de Republiek Polen te rijden, wordt verzocht het ministerie van Infrastructuur per e-mail via humanitarianaid@mi.gov.pl de volgende informatie te verstrekken:

– Aantal voertuigen
– Kenteken(s) van de voertuigen
– Vermelding van het land waar het voertuig is geregistreerd
– Indien mogelijk, bij benadering de periode van doorreis over het grondgebied van de Republiek Polen (in beide richtingen)

Het e-tolsysteem betreft delen van de Poolse autosnelwegen die worden beheerd door de Algemene Directie voor rijkswegen en autosnelwegen.

Vrijstelling van de heffingen op delen van de autosnelwegen die door particuliere concessiehouders worden beheerd, zal ook mogelijk zijn op voorwaarde dat de voorafgaande kennisgeving (hierboven beschreven) de gedetailleerde informatie over de geplande route van het voertuig of konvooi bevat. Het ministerie van Infrastructuur zal deze informatie rechtstreeks aan de betrokken particuliere concessiehouders doorgeven teneinde hun vrijstelling van de heffingen te verkrijgen.

Roemenië
Voertuigen die humanitaire wegtransporten uitvoeren op Roemeens grondgebied, of daarvoor door Roemenië rijden, komen in aanmerking voor een vrijstelling van tolbetaling.

Om een tolvrijstelling te krijgen, moeten de nationale autoriteiten van de staten die de humanitaire missie organiseren, of de internationale organisaties die het transport regelen, een verzoek richten aan het Department for Emergency Situations (DSU). Het verzoek moet ten minste één werkdag voordat je Roemenië binnenkomt per e-mail worden verzonden naar dsu@mai.gov.ro. Het moet de registratienummers van elk voertuig en kopieën van hun registratiecertificaten bevatten.

Turkije

De beelden van de verwoestende aardbeving in Turkije en Syrië staan bij iedereen op het netvlies gebrand. Terwijl reddingswerkers bezig zijn om mensen onder de ingestorte gebouwen weg te halen, vertrekken er vanuit Nederland hulpgoederen om de slachtoffers te helpen.

Benodigde documenten voor Turkije
Het ministerie van handel en het directoraat-generaal douane in Turkije heeft een mededeling gedaan over de levering van humanitaire goederen uit het buitenland in verband met de recente aardbeving.
-Vergunning: humanitaire transporten zijn volgens deze mededeling vrijgesteld van de vergunningsplicht. Een vervoerder die in een EU lidstaat is gevestigd hoeft bij humanitair transport dus geen ritmachtiging aan te vragen voor toegang tot Turks grondgebied.
-Werkvisum: Europese chauffeurs die humanitaire goederen vervoeren hebben geen werkvisum nodig voor Turkije. Deze chauffeurs zullen zowel bij de grens als in het binnenland niet worden gecontroleerd.

Voor de afhandeling van de douaneprocedures bij humanitair transport is het voldoende de volgende documenten aan de douane voor te leggen:-
-Vervoersdocument (indien aanwezig)
-Goederenlijst (volgens het voorbeeld in de bijlage)

Om mogelijke problemen te voorkomen, moeten vervoerders zorgen voor het volgende:-
Zorg voor een organisatie in Turkije die de goederen in ontvangst kan nemen.

Het is belangrijk om goederen te vervoeren die daar ook gewenst zijn. Het Rode Kruis kan niet helpen met het laden en lossen van goederen. Gegevens op het T2 document bijschrijven onder: “vak nr. 10 – vervoer van humanitaire goederen en medicijnen, uitrusting en medische apparatuur voor noodsituaties, met name natuurrampen”.

 Hulpgoederen met betrekking tot natuurrampen zijn vrijgesteld van belasting als ze worden geleverd aan:
–openbare lichamen
-stichtingen van algemeen nut die door het Turkse kabinet van belasting zijn vrijgesteld
-verenigingen van algemeen nut

Route naar Turkije
Voertuigen met buitenlandse kentekens zullen gemakkelijker door andere landen kunnen rijden als zij beschikken over documenten (afgegeven door ambassades, overheidsinstanties, verenigingen en andere instellingen) waaruit blijkt dat zij hulpgoederen vervoeren.

De goederen in dit kader moeten worden afgeleverd bij een van de volgende instellingen/instanties om een regelmatige coördinatie met de betrokken ministeries te waarborgen:
-AFAD – Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı / Disaster and Emergency Management Presidency
-Ankara Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı – Ankara Stichting voor Sociale Bijstand en Solidariteit
-Şanlıurfa Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı – Şanlıurfa Stichting voor Sociale Bijstand en Solidariteit
-Kahramanmaraş Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı – Kahramanmaraş Stichting voor Sociale Bijstand en Solidariteit
-Adıyaman Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı – Adıyaman Stichting voor Sociale Bijstand en Solidariteit
-Adana Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı – Adana Stichting voor Sociale Bijstand en Solidariteit
-Hatay Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı – Hatay Stichting voor Sociale Bijstand en Solidariteit
-Diyarbakır Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı – Diyarbakır Stichting voor Sociale Bijstand en Solidariteit

Bij vragen over wetgeving en douaneregels voor het inreizen van Turkije, vragen over douanekantoren en belastingvrijstellingen kun je dit document raadplegen.

De grens bij Antakya, Adıyaman, Islahiye en Kahramanmaraş is gesloten vanwege het feit dat de daar gevestigde douanekantoren als gevolg van de aardbeving momenteel niet operationeel zijn. Via deze website kan je nagaan welke alternatieve grensovergangen gebruikt kunnen worden.

Particuliere initiatieven
De Turkse Ambassade in Den Haag coördineert het hulp vanuit Nederland. De Turkse ambassade heeft een overzicht (pdf, Engelstalig) gemaakt van zaken waar op dit moment behoefte aan is. Daarnaast is ook VNO NCW bereikbaar voor aanvullende informatie.

Er zijn verschillende initiatieven om de slachtoffers in de getroffen gebieden te helpen. Voorbeelden hiervan zijn: UN World Food Programme, Het Rode Kruis, Stichting VHTS en individuele transport en logistieke ondernemingen.

Syrië

De Syrische brancheorganisatie voor het beroepsgoederenvervoer laat weten dat er via management@icc-syria.com contact kan worden opgenomen voor donaties van onder andere ziekenhuisapparatuur, dekens, tenten en transporten via Lebanon.