De commissie, ook bekend als de commissie Borstlap, is van mening dat de huidige wet- en regelgeving van werk niet voldoende toegesneden is op toekomstige behoeften en omstandigheden. Tevens is zij van mening dat met de huidige regels op de wat langere termijn economische en sociale vooruitgang niet is te waarborgen. De commissie is dan ook van mening dat fundamentele aanpassingen nodig zijn.

Vijftal bouwstenen

Die aanpassingen moeten zijn gericht op een situatie om alle (potentiële) werkenden in staat te stellen om duurzaam actief te blijven op de arbeidsmarkt. Daarbij draait het om vier vereisten die worden ondersteund door een breed fundament dat zorgt voor bescherming, toerusting en een gelijker speelveld voor alle werkenden. Die vier vereisten zijn wendbaarheid, duidelijkheid, weerbaarheid en wederkerigheid. De commissie heeft deze vereisten uitgewerkt in een vijftal bouwstenen voor een herontwerp. Die bouwstenen zijn:

1. Bevorder interne wendbaarheid, rem externe flexibiliteit af. Hierbij wijst de commissie erop dat het werkgeverschap ontlast moet worden en de manoeuvreerruimte binnen duurzame arbeidsrelaties vergroot moet worden. De commissie doet in dit kader onder andere de aanbeveling om bij ziekte de loondoorbetalings- en reïntegratieverplichtingen terug te brengen naar 1 Ook stelt zij voor externe flexibiliteit via flexibele arbeidsovereenkomsten te beprijzen (lees: duurder te maken) en ervoor te zorgen dat tijdelijk werk daadwerkelijk tijdelijk wordt ingezet. Verder pleit de commissie voor de mogelijkheid bij een contract voor onbepaalde tijd de werkgever de mogelijkheid te geven om arbeidsomvang, salaris (tot een bepaald percentage), functie, werklocatie en arbeidstijden eenzijdig te wijzigen door de werkgever indien bedrijfseconomische omstandigheden daartoe aanleiding geven
2. Creëer een overzichtelijker stelsel van contractvormen met een onderscheid in overeenkomsten voor zelfstandigen, arbeidsovereenkomsten voor werknemers voor (on)bepaalde tijd en uitzendovereenkomsten voor werknemers in dienst van een uitzendbedrijf die tijdelijk werk verrichten dat niet of niet moeilijk voorzienbaar is. Ook pleit de commissie voor het kleiner maken van de verschillen tussen werknemers en zelfstandigen en het tegengaan van oneigenlijk gebruik van driehoeksverhoudingen zoals payrolling, detachering en dergelijke
3. Stel alle werkenden in staat zich te ontwikkelen en te (blijven) leren. Hierbij zou iedereen een persoonlijk ontwikkelbudget toekomen en zouden er loopbaanwinkels gecreëerd moeten worden die alle werkenden ondersteunen
4. Zorg voor een fiscaal gelijke behandeling van en basisinkomenszekerheid voor alle werkenden (werknemers en zelfstandigen). Hierdoor zou arbeid ook lager belast kunnen worden. Verder stelt de commissie voor dat alle werkenden, ongeacht de contractvorm en ook bij arbeidsongeschiktheid, basiszekerheid wordt geboden. In de toekomst is volgens de commissie denkbaar dat alle werkenden meer naar elkaar toegroeien wat betreft aanvullende pensioenen
5. Kom tot een activerend en inclusief arbeidsmarktbeleid

De commissie zegt niet hoe het voorgaande exact uitgewerkt moet worden. Dat is vooral aan de politiek.

Pleidooi TLN gehoord

TLN is verheugd dat de commissie Borstlap in haar eindrapport de urgentie onderschrijft om te komen tot een totale hervorming van de arbeidsmarkt. De huidige spelregels op de arbeidsmarkt werken verstikkend voor ondernemers en TLN pleit al langer voor maatregelen op dit terrein, waaronder lastenverlichting.

Het is positief dat de commissie het werkgeverschap wil ontlasten door onder andere de loondoorbetalingsplicht bij ziekte en de reïntegratieverplichtingen voor zieke werknemers te beperken tot 1 jaar. Met name voor kleinere werkgevers drukken de lasten en verantwoordelijkheden nu te zwaar op de bedrijfsvoering. Het idee om werkgevers de mogelijkheid te geven bepaalde arbeidsvoorwaarden eenzijdig te wijzigen, indien dat bedrijfseconomisch noodzakelijk is, sluit aan bij de voor bedrijven zo noodzakelijke wendbaarheid.

Als het zou lukken om de voorstellen voor vergroting van de wendbaarheid in de arbeidsovereenkomst (interne flexibiliteit) daadwerkelijk te realiseren, dan zal de huiver om een vast contract aan te bieden verminderen. En wordt de door de commissie zo bepleite daling van het aantal flexibele contracten logischerwijs bereikt. Wel maakt TLN zich zorgen over de gevolgen – voor werkgevers en werknemers – van het opnieuw duurder maken van tijdelijk werk, zeker waar bedrijven geen andere opties hebben, zoals bij seizoensgebonden werk. Bedrijven zullen altijd een zekere mate van flexibiliteit nodig hebben om te kunnen inspelen op veranderende marktomstandigheden.

Nog een laatste positief punt dat genoemd mag worden, is dat het voor iedere werkende mogelijk wordt om zichtzelf te beschermen tegen de gevolgen van blijvende arbeidsongeschiktheid. Veel zelfstandigen die zelf ook rijden, kunnen zich nu niet goed verzekeren tegen een betaalbare premie tot de AOW-leeftijd.