Die route lijkt voor een deel uitgestippeld, maar er zijn nog meerdere wegen en of ze allemaal naar Rome leiden, is de vraag. Dat bleek tijdens het debat waar Mark Harbers (VVD), Wytske Postma (CDA), Roy van Aalst (PVV), Tom van der Lee (GroenLinks), Raoul Boucke (D66) en Pieter Grinwis (ChristenUnie) de degens kruisten over drie stellingen over elektrische voertuigen, laadinfrastructuur en over rekeningrijden. Duidelijk was in ieder geval wel dat de PVV niet veel op heeft met overheidsbemoeienis op het gebied van duurzaamheid. ‘Innovatie moet je aan de markt overlaten’, aldus Roy van Aalst. Hij kreeg niet veel bijval van andere partijen.

Terugsluis als investering
Als reactie op de stelling “Alleen met meer financiële steun voor ondernemers komen er meer schone vrachtauto’s op de weg”, bleek voor de meeste partijen de terugsluis van de vrachtwagenheffing de belangrijkste bron om te investeren in schonere vrachtauto’s. ‘Maar daar moet wel tempo mee gemaakt worden’, zegt Tom van der Lee van GroenLinks, die CDA en VVD verwijt het tempo in de transitie af te remmen. ‘We moeten doorpakken op beprijzen en met die opbrengst de koplopers stimuleren.’ Wytske Postma (CDA) is van mening dat dat niet genoeg is en geeft aan het Groeifonds aan te willen spreken om de sector te helpen bij de verduurzaming.

Niet blind staren op elektrisch
GroenLinks blijft daarbij niet achter: ‘wij willen investeren in innovatie, efficiency, procesverbetering en onrendabele toppen op gebied van hernieuwbare brandstoffen.’ Waarop VVD’er Mark Harbers reageerde: ‘Maar dan moet je niet van die idioot hoge bedragen per kilometer gaan heffen want daar help je de ondernemers ook niet mee.’
‘En we moeten ons niet blind staren op elektrisch vervoer’, aldus Wytske Postma, ‘we hebben Euro-6 dieseltrucks die Adblue bij kunnen mengen, LNG en waterstof. Allemaal technieken waarin nu al wordt geïnvesteerd.’

Netverzwaring en Rijksregie op laadinfrastructuur
Investeren in laadinfrastructuur is net zoals investeren in voertuigen niet louter een zaak van de overheid volgens de VVD. ‘Benzinestations zijn ook private ondernemingen. De overheid moet wel randvoorwaarden creëren voor een goed werkende laadinfrastructuur. De netverzwaring moet in beeld komen op een landkaart van benodigde energie waar op dit moment aan gewerkt wordt’, zegt Mark Harbers (VVD). Hij reageert hiermee op de stelling: “Het Rijk moet zorgen voor een landelijk dekkend netwerk van laadinfrastructuur voor vrachtauto’s.”

Tankstations waar niemand komt
Pieter Grinwis (CU) benadrukt dat er wel ‘een zetje’ van de overheid nodig is om een goed werkend net van laadinfrastructuur te krijgen. ‘Dan komt het erop aan dat de overheid met de sector en de netbeheerders de plekken aanwijst waar die netten verzwaard moeten worden. Voor vrachtwagens zijn tot 2030 14.000 laadstations nodig. Daar moet het Rijk de komende jaren de regie in nemen.’ Die samenwerking is volgens CDA’ er Wytske Postma nodig om een businesscase rond te krijgen. ‘Als wij als overheid gaan bedenken waar de laadinfra moet komen krijg je een soort tankstations waar niemand komt. Je zult dat samen met bedrijven moeten gaan uittekenen’, betoogt Postma. GroenLinks gaat nog een stap verder: de overheid moet niet alleen de regie nemen maar moet hierin ook investeren. D66 gaat hierin mee. Voor de PVV is het duidelijk: elektrisch vervoer is niet geschikt voor transport.

Kilometerheffing zo snel mogelijk invoeren
Kilometerheffing is volgens Roy van Aalst (PVV) ook niet nodig, niet voor vrachtwagens en zeker niet voor alle vervoer, waar de derde stelling over gaat (kilometerheffing voor alle vervoer invoeren). ‘We hebben al een kilometerheffing: accijns aan de pomp. We hadden de aflopen jaren veel meer moeten investeren in ons wegennetwerk, in mogelijkheden per water of spoor. Kilometerheffing, vrachtwagenheffing is het grootste casinospel dat u bedacht heeft’, zo trok Van Aalst fel van leer tegen zijn opponent D66’er Raoul Boucke, die helemaal voor kilometerheffing is. ‘D66 wil files bestrijden. Kilometerheffing is daar goed voor, zo blijkt uit onderzoek. Het goed voor onze gezondheid, voor de natuur én voor onze portemonnee. Het is naast spreiding en investeren in openbaar vervoer een probaat middel.’

Economische prikkel
VVD en CDA zijn tegen kilometerheffing voor alle auto’s. ‘Voordat je mensen gaat belasten moet je eerst kijken naar alternatieven, zeker voor al die mensen die nu eenmaal op de spitsen zijn aangewezen’, zegt liberaal Harbers. CDA is bovendien beducht dat mensen met een kleine beurs de dupe worden. Daarom zijn de Christendemocraten alleen voor kilometerheffing voor elektrische auto’s. D66 vindt de ChristenUnie en GroenLinks in zijn kamp. Pieter Grinwis (CU) vindt het oneerlijk dat vrachtagens wel kilometerheffing moeten betalen en automobilisten niet. ‘Zo snel mogelijk invoeren. Het is een economische prikkel die werkt. Er hoeft maar een paar procent van de auto’s uit die spitsstroom gehaald te worden om het fileprobleem op te lossen. Dat heeft corona wel aangetoond.’ Wytske Postma wil dan wel weten waarom de ChristenUnie de terugsluis uit zijn programma heeft geschrapt. Grinwis wordt gered door de bel van debatleider Maarten Bouwhuis. Einde debat.

Terugkijken
Wil je het debat terugkijken? Dat kan via deze link.

Pamflet
TLN en Natuur en Milieu hebben hun standpunten over de energietransitie van transport en logistiek gevat in een pamflet waarmee zij politici oproepen stappen te nemen op weg naar duurzaam transport.