De een heeft het over een gejaagd gevoel dat je mee naar huis neemt en dat je soms zelfs wakker houdt, de ander omschrijft het als een gebrek aan controle. Met stress omgaan is dan ook maatwerk, aldus Bakker. ‘Het draait om het bereiken van een gezond stressniveau. Naast structurele overprikkeling, een zogenaamde burn-out, is er ook zoiets als structurele onderprikkeling of bore-out. Het gaat erom dat stress geen structureel karakter krijgt.’ Een tijdelijk hoger stressniveau kan geen kwaad en zelfs prestatiebevorderend werken.

Luisteren én horen 
Leidinggevenden hebben binnen het bedrijf een voorbeeldfunctie. Ze moeten op hun eigen stressniveau letten en oog hebben voor dat van hun medewerkers. ‘Soms kun je de signalen duidelijk zien. Het is nog belangrijker om goed te communiceren met je mensen. Praat met mensen en schep een veilig klimaat waarin medewerkers naar je toe durven te komen als ze niet goed in hun vel zitten’, adviseert Bakker. ‘Luister vervolgens bewust, zodat je ook hóórt wat iemand zegt. Want alleen dan kun je effectief werken aan stressreductie.’

Gestructureerde omgeving
De oude zegswijze geldt nog steeds: gedeelde vreugd is dubbele vreugd en gedeelde smart is halve smart. Vier je successen met je team maar kom ook bij elkaar als het minder gaat. Bespreek hoe je zaken kunt oplossen. Ieder heeft zo zijn of haar eigen wijze om met stress om te gaan en te vermijden dat het problematisch wordt. Bakker: ‘Veel is al gewonnen met een gestructureerde omgeving. Een ondernemer vertelde me dat stress voor hem verlies aan controle betekent. Dat is inderdaad een kernelement. Wanneer je geen invloed uit kunt oefenen op zaken waar je verantwoordelijk voor bent, raak je gestrest.’ Jonge managers en ondernemers werken allemaal hard. Juist daarom is het belangrijk om te relaxen wanneer het minder druk is. ‘Als je vaak paraat moet staan, is het belangrijk jezelf op rustigere momenten even een pauze te gunnen. Zoek die momenten dus vooral uit’, aldus Bakker.

Drie ondernemers aan het woord
Voor de bijeenkomst is gesproken met drie jonge ondernemers in de sector. Wat zijn hun ervaringen in het bedrijf en met zichzelf? Wat kunnen anderen daarvan leren?

Voor Jaap Rumping van Rumping Transport zijn een slechter humeur, kribbige reacties en ’s nachts wakker liggen belangrijke signalen. Dan is een grens overschreden. ‘Een beetje adrenaline voor een afspraak of het sluiten van een deal is niet erg. Het houdt je scherp. Maar als je het niet meer van je af kunt zetten, heb je last van stress.’ Rumping vindt een goede balans tussen werk en thuis belangrijk. Zijn kleine kinderen willen ook aandacht krijgen. Hij is er open over dat het zorgen voor een goede balans niet altijd gemakkelijk is. ‘Voor mezelf is dat wel een hele grote valkuil’, zegt hij openhartig. Als er problemen zijn, is het belangrijk er met anderen over te spreken. Rumping is een familiebedrijf. Broer en vader zijn belangrijke gesprekspartners, maar hij heeft ook externe adviseurs. ‘Als het minder gaat, moet je bij elkaar kruipen om het te bespreken. Hoe gaan we het aanpakken?’
Heeft hij een tip voor anderen? ‘Je wilt in je bedrijf een voorbeeldfunctie vervullen, maar voel je niet schuldig naar je medewerkers toe als je een keertje later komt of eerder weggaat als dat kan. Je bent vaak ook ’s avonds en in weekenden bezig. Gun jezelf het moment dat het wat rustiger is, ook te pakken.’

Chaos als bron van stress
Jeffrey Michels van Overmeer Transport heeft geleerd dat je zaken niet ongecontroleerd moet laten gaan. Als een planner merkt dat een chauffeur slechter in zijn vel zit, kan hij denken: laat maar gaan. Maar je kunt ook even opbellen en vragen wat er aan de hand is. ‘En als je er dan niet uitkomt, kun je de teamleider vragen om erbij te komen en bij een kop koffie te bespreken wat er aan de hand is’, adviseert hij. Voor Michels is een goede structuur binnen het bedrijf heel belangrijk. Dan weet iedereen wat te doen, ook als het druk is. ‘Zonder duidelijke structuur wordt het chaotisch en dat is een bron van stress.’ Voor hemzelf is het belangrijk optimaal gebruik te maken van de tijd die je hebt. Zijn thuisfront weet en accepteert dat het druk kan zijn en dat het daardoor wel eens later wordt. ‘Af en toe een lang weekend weg of een dagje vrij nemen, kan al aanvoelen als een mini-vakantie’, zegt hij.
Om greep op de zaken te houden, adviseert hij takenlijsten te maken. Dat geeft inzicht en duidelijkheid.

Scheiding werk en thuis
Jessica Lock van Lock Transport houdt haar medewerkers voor dat voldoende rust belangrijk is. ‘Mensen waren er soms trots op hoeveel vakantiedagen ze overhielden. Kijk eens hoe hard ik gewerkt heb. Ik zeg dan tegen ze: neem voldoende rust en vakantie, want je moet langer mee.’ In het bedrijf probeert ze bij de indeling van het werk rekening te houden met de persoonlijke omstandigheden van medewerkers. Zorg ook voor een sfeer in het bedrijf waarbij eventuele problemen bespreekbaar zijn, is haar advies om stress op de werkvloer tegen te gaan. Voor zichzelf probeert ze een duidelijke scheiding aan te brengen tussen werk en de thuissituatie. ‘Dat kan niet altijd’, zegt ze eerlijk. ‘Maar als ik de deur hier achter me dicht trek, wil ik thuis aandacht hebben voor de kinderen.’ Voor haarzelf is de hond een goede hulp om stress te voorkomen. ‘Iedere ochtend begint met een half uur lopen langs de rivier en zo sluit ik de dag ook af. Je begint en eindigt buiten.’ Ze heeft ook nog een hele simpele maar doeltreffende tip. ‘Als ik iets niet mag vergeten, mail ik aan mezelf. Dan zie ik het de volgende dag en hoef ik er niet meer aan te denken.’

TLN geeft ook trainingen voor chauffeurs die vaak moeten omgaan met stress. Op 6 november a.s. is er weer zo’n cursus. Kijk hier voor het aanbod en inschrijfmogelijkheden.