Uiterlijk 5 december stopt de Europese Unie met de import van Russische ruwe olie. Het gaat om de import over zee. Twee maanden later, op 5 februari 2023, stopt ook de import uit Rusland van geraffineerde olieproducten, zoals benzine en diesel. ‘Dan is de kans op tekort van diesel in ons land nog groter’, aldus Paul Poppink, beleidscoördinator bij TLN. Momenteel is de import in de EU van Russische ruwe olie en olieproducten zo’n 45 procent van het totaal. In Nederland is het Russische deel van de import aan ruwe olie zo’n 33 procent. Bij de import van olieproducten is dat 15 procent. ‘Er gaat dus echt een flink stuk van het aanbod wegvallen. Dat vergroot de kans op een fysiek tekort, met name van diesel’.

‘We hebben als TLN het signaal van oliemarktdeskundigen over mogelijke tekorten al in het voorjaar samen met spelers uit de oliemarkt bij de overheid aangekaart’, zegt Poppink. ‘Laten we nu nadenken over het scenario van tekorten en plannen maken voor wat ons te doen staat zodat we tijdig de juiste maatregelen kunnen nemen’, was het TLN-signaal. Het heeft nog een tijd geduurd voordat er eindelijk initiatief vanuit de overheid kwam voor een crisisplan olie. ‘Maar goed, we zijn blij dat er nu schot in de zaak zit en dat wij als partij aan tafel zitten om input te leveren. Wij zijn per slot van rekening een sector met een groot maatschappelijk belang’, aldus Poppink.

Huiswerk
Een belangrijk gegeven is dat niet elke raffinaderij met dezelfde olie diverse producten als diesel en benzine kan maken. Er is eerst gekeken hoe de oliestromen en het gebruik in elkaar zitten. Vervolgens zijn allerlei marktpartijen geïnterviewd, waaronder TLN. Poppink: ‘Wij hadden ons huiswerk eigenlijk al gedaan en een voorstel en een plan van aanpak gemaakt. Op hoofdlijnen ziet dat er als volgt uit: 1) Verhoog de noodvoorraden. 2) Een crisissituatie zoveel mogelijk voorkomen door in te zetten op versnelde elektrificatie en op HVO, eigenlijk een versnelling van de ingeslagen weg voor de verduurzaming. 3) Mogelijke maatregelen als je een tekort ziet aankomen. Bijvoorbeeld: stimuleren van meer thuiswerken, gebruik van het openbaar vervoer, vliegen ontmoedigen en eventueel rijsnelheden verlagen en of autoloze zondagen. Maatregelen die vooral op het personenvervoer betrekking hebben en meestal niet op het goederenvervoer. 4) Als er dan nog een tekort dreigt te ontstaan dan moet het goederenvervoer over de weg een prioritaire sector worden. Vrijwel alle goederen die bij de burger komen of er weg gaan (afval), gaan over de weg. Als het gaat om het voorkomen van maatschappelijke ontwrichting is wegvervoer dus van vitaal belang. 5) Bij een aanhoudend tekort ontkom je er niet aan om ook prioriteiten in het goederenvervoer aan te wijzen. Bevoorrading van supermarkten is essentieel, om maar wat te noemen.’ Het ministerie van Jetten heeft allerlei partijen uitgenodigd om mee te denken over een op te stellen landelijk crisisplan. Dat zijn producenten, opslagbedrijven en gebruikersgroepen, waaronder TLN.

Vraaguitval
In de situatie op dit moment is er nog geen sprake van een tekort aan diesel. ‘De prijzen zijn gestegen maar onze indruk is dat verreweg de meeste bedrijven het risico afgedekt hebben met een dieselclausule’, aldus Poppink. ‘Maar als er daadwerkelijk een tekort in zicht komt, de krapte gaat toenemen, dan kan de prijs weer flink kan gaan stijgen. Als die prijs echt heel hoog wordt, dan is vraaguitval niet uitgesloten. We zien dat ook in de gasmarkt gebeuren. Tuinders en aluminiumsmelterijen sluiten hun deuren. Dat heeft ook gevolgen voor betrokken vervoerders. Daarom is het belangrijk dat er een gedegen crisisplan ligt’, besluit Poppink.

LNG
LNG-rijders worden met extreme gasprijzen geconfronteerd. TLN heeft samen met evofenedex en het Bio-LNG Platform een brandbrief aan minister Adriaansens van Economische Zaken en Klimaat gestuurd. Ondernemers die geïnvesteerd hebben in LNG-trucks worden nu door de hoge brandstofprijzen hard geraakt. Daarom vinden de drie eerder genoemde partijen dat maatregelen zoals het aansluiten bij de Tegemoetkoming Energiekosten (TEK) nodig zijn om deze ondernemers te ondersteunen. TLN heeft nog geen reactie ontvangen.

Rectificatie
Dit artikel is ook verschenen in HUB 9, het ledenblad van TLN. Daarin stond abusievelijk vermeld dat per 5 november (in plaats van 5 december) de Europese Unie stopt met de import van Russische ruwe olie.