Het nieuwe kabinet gaat op basis van het Regeerakkoord een reeks maatregelen nemen om de bereikbaarheid te vergroten. Over de meeste daarvan is TLN positief. Over het plan om een kilometerheffing voor alleen vrachtauto’s in te voeren is TLN niet te spreken.

Extra investeringen bemoedigend

TLN is positief over de voornemens van het Kabinet Rutte III om extra te investeren in infrastructuur. Er komt € 2 mld extra voor een periode van 3 jaar en daarna € 100 mln per jaar structureel. Het geld wordt verdeeld over de bestaande verdeelsleutel tussen weg, water en openbaar vervoer.

Voor de weginfrastructuur wordt er geïnvesteerd in het aanpakken van knelpunten die op termijn naar verwachting nog de grootste fileschade veroorzaken. Het gaat dan om op de A4, A7, A15 in de Randstad en de verkeersaders van en naar het zuiden, oosten en noorden (A1, A2, A12, A28 en A58).

De aansluiting tussen het hoofdwegennet en het onderliggend wegennet wordt verbeterd via afspraken met provincies en gemeenten over de besteding en verantwoording van infrastructuurgeld. Maar het kabinet gaat ook door met de bestaande plannen voor de aanleg van ontbrekende schakels in het wegennet, zoals de verlengde A15, de A13-A16, de Blankenburgverbinding en de Ring Utrecht.

Integrale benadering is goed

Er gaat ook meer geld naar investeringen in waterwegen en spoor. Het kabinet kiest voor een meer integrale aanpak van mobiliteit in Nederland. Een positieve tendens. Met de extra investeringen wil het kabinet ‘Nederland in beweging houden’ en daarmee economisch aantrekkelijk. Het kabinet heeft duidelijk geluisterd naar het pleidooi van de Mobiliteitsalliantie – waar TLN deel van uit maakt – richting het formatieproces.

​Spitss​​troken langer open

Waar het milieutechnisch en verkeersveilig kan, worden spitsstroken vaker opengesteld. Dat is positief, maar TLN vindt dat spitsstroken eigenlijk vervangen moeten worden door permanente, volwaardige rijstroken. Spitsstroken waren ooit als tijdelijke maatregel bedoeld. Spitstroken kosten geld voor monitoring en het oplossen van technische storingen. Deze kosten kunnen dus voorkomen worden.

Infrastructuurfonds wordt ​Mobiliteitsfonds

Het bestaande Infrastructuurfonds wordt omgevormd tot een Mobiliteitsfonds. Kern van het fonds is dat niet langer aparte modaliteiten, maar mobiliteit centraal staat. Tot 2030 zijn de financiële middelen verdeeld tussen de traditionele modaliteiten: ’ wegen’, ‘spoorwegen’ en water.

Vanaf 2030 gebruikt het kabinet een nieuwe indeling, die aansluit op de agenda voor slimme en duurzame mobiliteit. Deze omvat in ieder geval een apart budget voor beheer en onderhoud, een budget voor het beter benutten van bestaande infrastructuur, het stimuleren van intelligente transportsystemen (ITS) als ‘Talking traffic’, de zelfrijdende auto, CO2-neutrale oplossingen en een budget voor de aanleg van nieuwe infrastructuur om knelpunten op te lossen.

TLN vindt dit een logische benadering, maar vindt wel dat er op gelet moet worden dat het Mobiliteitsfonds kosteneffectief wordt ingezet, en niet wordt besteed aan allerlei hobby’s en wilde ideeën.

​Kilometerheffing v​​rachtverkeer slecht idee

TLN kan geen begrip opbrengen voor de invoering van een kilometerheffing voor alleen vrachtauto’s. TLN verwacht van de maatregel nauwelijks effect op duurzaamheid en filebestrijding. Weliswaar kondigt het kabinet ook pilots met betalen naar gebruik aan voor personenverkeer, maar geeft daarbij aan dat dit niet mag leiden tot een systeem van rekeningrijden.

De ervaring in andere landen leert dat het jaren kan duren voordat de politiek daadwerkelijk vormen van kilometerheffing voor personenauto’s durft in te voeren. In Duitsland bestaat tol voor vrachtauto’s al 12 jaar, zonder dat er iets vergelijkbaars is voor personenauto’s.

TLN kan de maatregel dan ook niet anders zien als een  lastenverzwaring voor de transportsector.
De maatregel zal ook geen bijdrage leveren aan het verminderen van de files: Nederland telt 8 miljoen personenwagens en 130.000 vrachtwagens. Het aandeel vrachtwagens op het totale wagenpark in Nederland is zo klein dat dit geen effect heeft op mobiliteit. Het hele plan betekent “betaald in de file staan”.

Het kabinet kondigt wel pilots aan met een kilometerheffing voor personenwagens. TLN vraagt zich af waarom kilometerheffing voor vrachtauto’s wel meteen wordt ingevoerd en er niet één pilot komt voor al het verkeer.

TLN ziet daarnaast nu al een groeiende ontwikkeling naar goederenvervoer met kleinere vrachtauto’s of bestelauto’s. Deze categorie valt straks niet onder de kilometerheffing. De verwachting is dan ook dat de verschuiving van vrachtauto’s naar minder grote voortuigen met de invoering van kilometerheffing sneller door zal zetten. TLN vraagt zich af of dat een wenselijke ontwikkeling is in het kader van filebestrijding en duurzaamheid.

Inkomsten kilometer​heffing terug naar sector

Dat we de kilometerheffing voor vrachtverkeer een slecht idee vinden is duidelijk. Echter, TLN vreest dat de invoering een voldongen feit is. Als de heffing er dan toch moet komen, dan is TLN van mening dat de inkomsten terugvloeien naar de sector. TLN heeft dit inmiddels richting het nieuwe kabinet en de Tweede Kamer duidelijk gemaakt.

In het Regeerakkoord staat nu het volgende: “De inkomsten uit de heffing zullen in overleg met de sector worden teruggesluisd naar de vervoerssector door verlaging van de motorrijtuigenbelasting op vrachtauto’s en gelden voor innovatie in en verduurzaming.”

Deze passage maakt echter niet duidelijk of en zo ja hoe de inkomsten in de praktijk daadwerkelijk terugvloeien naar de sector. TLN wil dan ook zo snel mogelijk met het kabinet om de tafel om aan deze toezegging invulling te geven, zodat de inkomsten daadwerkelijk naar de transportsector terugvloeien, en niet in een algemeen ‘potje’ voor infrastructuur, mobiliteit, etc.​