Sancties Rusland (t.g.v. Russische invasie in Oekraïne)

Overzicht pagina

Op deze pagina vind je de volgende onderwerpen:

• Algemeen
• Sancties
• Sanctiepakket
• Informatieloket
• Verzekeringen
• Chauffeurstekorten
• Versoepelen via en vergunningen
• Wegvervoer en grenzen
• Dieselafname Polen
• Luchtvaart
• Zeevaart
• Spoorvervoer
• Financieel
• Cyberaanvallen
• Verblijfsvergunning/asielaanvragen
• Ambassade

Algemeen

Het kabinet veroordeelt de Russische invasie in Oekraïne in de sterkst mogelijke bewoordingen. De Russische inval en gebruik van geweld is in strijd met het internationaal recht, in het bijzonder het geweldverbod zoals vastgelegd in artikel 2 lid 4 van het Handvest van de Verenigde Naties. Rusland heeft met de aanval op Oekraïne ook de aanval ingezet op de veiligheidsordening in Europa sinds het einde van de Koude Oorlog en de afspraken die landen, inclusief Rusland, sindsdien vrijwillig hebben gemaakt. De invasie druist in tegen de Slotakte van Helsinki, het Handvest van Parijs en het Boedapest Memorandum, waar Rusland zich vrijwillig aan heeft gecommitteerd. De Russische agressie is onaanvaardbaar en moet beantwoord worden. Nederland heeft zich dan ook voorbereid op en ingezet voor een sterk en eensgezind antwoord, samen met de EU, de NAVO, partners en bondgenoten en andere gelijkgezinde landen, en in goed overleg met Oekraïne. Belarus mengt zich steeds actiever in de oorlog. (Uit de brief van het kabinet aan de Tweede Kamer van 26 februari 2022)

Sommige bedrijven zijn uit zichzelf al gestopt met exporteren, omdat ze het vervoer al niet meer georganiseerd kregen. Vanwege het sanctiepakket kunnen sommige goederen niet meer uitgeleverd worden (denk bijvoorbeeld aan hoogwaardige chips). Ook hebben de VS-sancties invloed. Goederen met VS-technologie of onderdelen kunnen soms niet worden geleverd op basis van de VS-sancties.

Soms kan export ook een inbreuk zijn op sanctiewetgeving uit derde landen, zoals de VS. Uitvoer uit Nederland van (verboden) goederen kan dan leiden tot boetes en aansprakelijkheden die rechtstreeks voortvloeien uit de extraterritoriale werking van het VS-recht. Voor goederen die nog wel kunnen worden geëxporteerd moet je rekening houden met frequente controles; in sommige lidstaten zelfs 100%. Dit zal in elk geval de leveranties vertragen.

Sancties

Met het sanctiepakket volgt Europa het sanctiepakket van Amerika. De Russische overheid heeft zijn afkeuring uitgesproken over de EU-sancties. Afgaand op ervaringen uit het verleden is het waarschijnlijk dat tegenmaatregelen snel zullen volgen. Belangrijkste grondstoffen die onder druk staan zijn: graan, kolen, energie/gas, hout (pallets).

Sanctiepakket

-Financiële sector – Het bestaande verbod op herfinanciering is uitgebreid naar nog eens twee grote banken. Daarnaast is er een verbod ingesteld op de herfinanciering van acht grote staatsbedrijven en worden financiële stromen naar de EU beperkt door te verbieden dat personen uit Rusland stortingen kunnen doen op een rekening als er 100.000 euro op staat en de verkoop van een aantal financiële producten in euro’s te verbieden.
-Energiesector – Er is een verbod ingesteld op de export van raffinage technologieën. Dit betreft een verscherping van reeds bestaande sancties tegen de olie- en gassector.
-Transportsector – Er is een verbod ingesteld op het exporteren van alle luchtvaartonderdelen, -reparaties en –financiële diensten.
-Exportcontroles en exportfinanciering naar Rusland – Dit betreft een zeer verstrekkende maatregel waarmee een lange lijst goederen en technologie (van hoogwaardige technologie als quantum tot meer reguliere gebruiksproducten) niet meer of slechts nog onder zeer strikte voorwaarden naar Rusland geëxporteerd mogen worden.
-Visumbeleid – De visumfacilitatie voor Russische dienstpaspoorten is afgeschaft.
-Reisverboden en tegoedenbevriezingen voor personen – Alle resterende Doema-leden, leden van de Russische Veiligheidsraad en Belarussische individuen die de invasie van Oekraïne hebben gefaciliteerd, zijn op de sanctielijst geplaatst. Daarnaast zijn de tegoeden in de EU van president Poetin en de Russische minister van Buitenlandse Zaken Lavrov bevroren. Voor deze twee personen is geen reisverbod ingesteld.
– De NIWO meldt dat afgifte van ritmachtigingen van en naar Rusland, Belarus en Oekraïne alleen op verzoek worden afgegeven, tot de Nederlandse overheid besluit dit niet meer te doen. Zolang niet-sanctie-goederen nog gewoon verhandeld kunnen worden met Rusland, zal dit het geval blijven.

Dit sanctiepakket pakket komt bovenop het pakket dat reeds op 23 februari was aangenomen en dat o.a. een embargo aankondigde tegen de handel met de onafhankelijk verklaarde provincies Donetsk en Lugansk. Klik hier het persbericht over deze sancties.

Informatieloket

Er is een informatieloket bij RVO ingericht voor ondernemers met vragen over de sancties tegen (Wit)Rusland.

Verzekeringen

Het Verbond van Verzekeraars heeft op hun website een pagina over Oekraïne ingericht. Normaal gesproken bestaat er een verbod om schade te verzekeren in geval van oorlog, maar transport is hiervan uitgezonderd. Het is wel zo dat transportbedrijven deze uitsluiting moet inroepen binnen 7 dagen na de eerste schade anders vervalt de dekking. Ofwel, benader actief je verzekeraar om aan te geven dat je in een oorlogssituatie aan het werk bent om er zeker van te zijn dat schades gedekt worden. Wat in oorlogssituaties in het geheel niet gedekt wordt:  omzetderving, arbeidsongeschiktheid en overlijden ten gevolge van oorlogssituatie.

Het reisadvies van het Ministerie van Buitenlandse Zaken is leidend voor reisverzekeraars en heeft gevolgen voor de dekking van de reis- en annuleringsverzekering.

Een speciale verzekering is mogelijk voor personeel in oorlogsgebieden (internationale bedrijven NGO’s etc.).

Chauffeurstekorten

Binnen het wegvervoer dreigt het tekort aan chauffeurs zich de komende periode te verscherpen. Veel bedrijven in Midden- en Oost-Europa maken gebruik van Oekraïense chauffeurs. Deze worden momenteel opgeroepen voor militaire operaties. Ook in de landen aan de oostgrens van de EU worden reservisten opgeroepen. Dit is bijvoorbeeld het geval in Polen. De Europese Verladersorganisatie (ESC) heeft de Europese Commissie opgeroepen maatregelen te nemen die het capaciteitstekort kunnen beperken. Hierbij kan gedacht worden aan verruimde mogelijkheden tot cabotage en het schorsen van verplichtingen tot terugkeer van het voertuig. Verder moet gerekend worden met gesloten grenzen en zeer lange wachttijden.

Versoepelen visa en vergunningen

De International Road Transport Union (IRU) schat dat ongeveer 12.000 chauffeurs in en om Oekraïne zijn gestrand en vraagt regeringen om snel passende maatregelen te nemen zoals het tijdelijk opschorten van visum- en vergunningsverplichtingen, het regelen van soepele grenspassages, het waar nodig tijdelijk opheffen van beperkingen in rij- en rusttijden en het treffen van humanitaire voorzieningen voor gestrande chauffeurs. Voor Oekraïense ingezetenen hebben Polen en Roemenië de formaliteiten versoepeld om het land binnen te komen. Klik hier voor de brief van IRU.

Ritmachtiging Rusland

Vanuit de NIWO is het bericht gekomen dat de afgifte van ritmachtigingen Rusland, Belarus en Oekraïne alleen op verzoek worden afgegeven, tot de NL overheid besluit dit niet meer te doen. Zolang niet-sanctie-goederen nog gewoon kunnen worden verhandeld met Rusland, zal dit het geval blijven. Alleen logistiek gezien zal het zeer lastig worden de goederen daar te krijgen.

Wegvervoer en grenzen

Aan de grenzen met Oekraïne is het niet mogelijk om met producten van Russische of Belarussische afkomst verder te gaan. Zowel Oekraïne, Polen en Roemenië accepteren geen goederen met deze afkomst. Deze transporten worden geblokkeerd. Daarnaast is vervoer naar Rusland en Belarus is bijna onmogelijk geworden. Van de Oekraïne naar Turkije via Roemenië is transport toegestaan zonder vergunning.

Dieselafname Polen

Het Poolse brandstofbedrijf Orlen heeft een tijdelijke limiet gesteld aan de afname van diesel voor vrachtwagens van 500 liter. Ook enkele andere tankstations hebben een beperkte voorraad. Dit is te wijten aan tijdelijke brandstofdistributieproblemen in Polen als gevolg van een hoger dan normale vraag, vooral in gebieden nabij de Oekraïense grens.

Luchtvaart

Inmiddels is het gehele luchtruim van de EU gesloten voor alle Russische vliegtuigen. Russische vrachtmaatschappijen vliegen dus ook niet meer op de EU, dit zal zorgen voor een terugval in aanbod van luchtvrachtcapaciteit. Tal van Europese luchtvaartmaatschappijen, waaronder KLM, vliegen niet meer over Rusland, Belarus en natuurlijk Oekraïne. Er wordt gekeken door KLM en andere maatschappijen op welke wijze er naar Oost-Azië kan worden gevlogen (China, Japan, Zuid-Korea). Vliegtijd zal toenemen en door stijgende brandstofkosten kan er een brandstoftoeslag worden doorgevoerd.

Zeevaart

Veel rederijen zijn gestopt met het aannemen van vracht voor zeetransport via de Zwarte Zee en havens in Rusland en Oekraïne, in afwachting van hoe de situatie in Rusland, Belarus en Oekraïne zich ontwikkelt. De verwachting is dat door de stijgende olieprijs, rederijen een brandstoftoeslag zullen doorvoeren. Scheepvaart via de Bosporus in Turkije richting de Zwarte Zee is nog steeds mogelijk. Turkije heeft wel het verschepen van oorlogsmaterieel door de Bosporus verboden.

Inmiddels is duidelijk dat de Nederlandse douane containers met bestemming Rusland een blokkade krijgen en niet geladen kunnen worden. Containerterminals bepalen in overleg met douane en rederijen wat er met de containers moet gebeuren. Terminals zijn in gesprek met rederijen over het lossen van containers uit of met bestemming Rusland en de voorwaarden die daarbij gelden. Nadere berichtgeving volgt.

Spoorvervoer

De spoorcorridor vanuit China verloopt grotendeels via het spoornet van Belarus. De spoorlijn functioneert nog wel, maar bepaalde partijen trekken zich terug van deze markt. Het spoor in Belarus is zwaar ontregeld door cyberaanvallen en ook het vervoer van militair materieel. Het Oekraïense spoor functioneert nog wel, maar de treinverbindingen met Rusland en Belarus-Rusland zijn verbroken. Het ligt voor de hand dat het spoorvervoer vanuit het Verre Oosten de komende periode rekening moet houden met zeer geringe capaciteit op deze lijn.

Financieel

Het betalingsverkeer met Rusland (en Belarus) is grotendeels tot stilstand gekomen. Ondernemers moeten rekening houden met trage betaling of zelfs het achterwege blijven hiervan. De Roebel heeft veel van z’n waarde verloren.

Het is buitenlandse investeerders in Rusland tijdelijk verboden hun Russische bezittingen (ook aandelen) te verkopen. ANP meldt dat Rusland als reactie op de sancties van Westerse landen, beslag gaat leggen op gelden die buitenlandse burgers en bedrijven in Rusland hebben staan. Onteigeningen van bezittingen in Rusland van bedrijven gevestigd in de EU, de VS en ‘andere onvriendelijke rechtsgebieden’ sluit het Kremlin niet uit. Handelskredieten voor deze gebieden waren al beperkt. Verwachting is dat deze nog verder beperkt worden.

Cyberaanvallen

Er zijn nog weinig extra meldingen bekend van cyberaanvallen buiten het oorlogsgebied. De grootste zorgen zijn er op dit moment over ransom ware (ontoegankelijk maken van data; speciaal in de vorm van een ‘wiper’, dat wil zeggen dat feitelijk de data gewist worden en niet meer terug te halen zijn), DDoS-aanvallen waardoor websites onbereikbaar worden en het platleggen van systemen die belangrijk zijn voor transport (havens/luchthavens) en andere cruciale functies in de samenleving (onder meer energie). Het verbond van verzekeraars raadt speciale aandacht aan voor preventiemaatregelen. Dekking is mogelijk met een “cyberverzekering”. De dekking van een dergelijke verzekering blijft ook in stand bij conflicten en oorlog.

Verblijfsvergunning/Asielaanvragen

Op de webpagina van de IND staat onder meer: ‘vanaf 28 februari 2022 hoeft de IND voor de duur van 6 maanden geen besluit te nemen in Oekraïense asielaanvragen. Dit heet het besluitmoratorium. Ook zal Dienst Terugkeer & Vertrek geen Oekraïners uitzetten als hun aanvraag eerder door de IND was afgewezen. Dit heet het vertrekmoratorium. Ook zal Oekraïne voor 6 maanden niet als veilig land van herkomst worden gezien. Dit komt door de onzekere situatie in Oekraïne.’
Klik hier voor meer informatie.